LUFS, miara głośności

LUFS (skrót od Loudness Units Full Scale, czyli w pełnym brzmieniu Loudness Units relative to Full Scale) to miara głośności sygnału fonicznego. Sposób pomiaru został ustandaryzowany na potrzeby nadawców radiowotelewizyjnych oraz serwisów strumieniujących. Można też spotkać skrót LKFS, ale w praktyce oznacza on to samo co LUFS. Wartości LUFS podaje się w decybelach, w odniesieniu do poziomu 0dB.

Przed wprowadzeniem do użytku specyfikacji LUFS do oceny głośności powszechnie stosowany był zwykły pomiar wartości średniej sygnału fonicznego. Pomiar taki jednakowo traktuje wszystkie częstotliwości i nie uwzględnia charakterystyki czułości słuchu ludzkiego, przez co uzyskane tą metodą wyniki nie oddają dokładnie faktycznych różnic głośności odbieranych przez słuchaczy. W specyfikacji LUFS również mierzona jest wartość średnia, ale pomiar jest wykonywany z pomocą krzywej wagowej K (waga-K) i w ten sposób uwzględniana jest charakterystyka czułości słuchu ludzkiego. Krzywa K jest płaska w zakresie wysokich częstotliwości, nieznacznie opada w zakresie częstotliwości średnich i w większym zakresie opada w zakresie częstotliwości niskich. Tak samo jak w przypadku klasycznego pomiaru wartości średniej wysokie poziomy LUFS zbliżone do 0dB wynikają zwykle z silnej kompresji zastosowanej w trakcie obróbki studyjnej nagrania.

W pomiarach LUFS można stosować różne przedziały czasu. W specyfikacji EBU wyróżnione są trzy tryby pomiarowe.
- Głośność chwilowa (oznaczona literą M, momentary) - okno czasowe 0,4 sekundy
- Głośność krótkookresowa (oznaczona literą S, short-term) - okno czasowe 3 sekundy
- Głośność całkowita (oznaczona literą I, integrated) - od początku do końca pomiaru

Najpopularniejsze internetowe serwisy strumieniujące stosują normalizację LUFS. Utwory, które mają LUFS powyżej ustalonego przez dany serwis progu są ściszane w takim stopniu aby osiągnąć docelową wartość. Jeśli wymagana wartość LUFS wynosi -15dB, a utwór ma wartość LUFS -10dB, to wykonane zostanie ściszenie o 5dB. Według danych z 2023 roku serwisy strumieniowe stosowały wartości LUFS (całkowitego) od -14dB (Spotify, Tidal, Amazon Music) do -16dB (Apple Music).

Normalizacja LUFS powoduje, że zmniejsza się sens silnego kompresowania dynamiki sygnału w ramach tak zwanej wojny głośności (loundess war). Pomimo tego w produkcji nagrań silna kompresja jest często stosowana ze względów estetycznych czy użytkowych, jeśli zdaniem twórców czy realizatorów jest to właściwy wybór, dopasowany do charakteru muzycznego danego nagrania.