VTA (vertical tracking angle)

VTA (ang. vertical tracking angle, w dosłownym tłumaczeniu pionowy kąt śledzenia) to kąt pomiędzy powierzchnią płyty a linią przebiegającą przez punkt styku końcówki igły z płytą oraz przez oś obrotu wspornika igły. Ta definicja nie jest powszechnie stosowana w sposób ścisły, czasami jako VTA podaje się kąt nachylenia samego wspornika, co daje nieco inną wartość. W mowie potocznej regulacja VTA jest też utożsamiana z ustawieniem wysokości ramienia, co jest o tyle uzasadnione, że zmieniając wysokość ramienia faktycznie regulujemy VTA. Z interpretacją tego parametru wiążą się pewne nieścisłości i rozbieżności zdań.

Kąt VTA nie jest osobnym, izolowanym zagadnieniem. Nie można określić uniwersalnej, optymalnej wartości docelowej. Parametrem, który w istocie podlega optymalizacji wcale nie jest kąt VTA, lecz zależny od niego kąt ustawienia igły w rowku, nazywany SRA (ang. stylus rake angle). Rylec nacinający płytę powinien być ustawiony prostopadle i tak samo powinna być ustawiona igła odczytująca.

Kąt VTA może się zmieniać w zależności od ustawień/konfiguracji gramofonu. Po pierwsze jest zależny od wysokości ramienia. Nie wszystkie gramofony/ramiona dają możliwość takiej regulacji. Drugim elementem zmieniającym VTA jest grubość maty leżącej na talerzu. VTA zmienia się też w zależności od ustawienia siły nacisku. Standardowo zaleca się aby po opuszczeniu igły na płytę oś ramienia była ustawiona równolegle do powierzchni płyty. Ściślejsze jest określenie, że chodzi o to aby równolegle do płyty ustawiony był spód główki (headshell), ale można uznać, że obydwa te pojęcia są tożsame. Zalecenie dotyczące poziomego ustawienia ramienia opiera się na zasadzie uśrednienia, ale nie daje ono gwarancji uzyskania optymalnego kąta VTA - czyli optymalnego SRA - w konkretnym przypadku.

Zróżnicowane są opinie dotyczące wymaganej precyzji ustawienia VTA. W niektórych ramionach istnieje możliwość regulacji wysokości z dokładnością do pojedynczych setnych milimetra, a niektóre publikacje zalecają stosowania takiej precyzji. Podniesienie 9-calowego ramienia o 1mm skutkuje zmianą kąta o 0,25°, a podniesienie ramienia 12-calowego o 1mm skutuje zmianą kata o 0,19°. Z drugiej strony zwraca się uwagę na występujące w systemach odtwarzania płyt typowe rozrzuty parametrów. Igły nie są montowane we wspornikach idealnie prostopadle. Według informacji podawanych przez niektórych producentów należy się liczyć z odchyleniami w przedziale 2°. Niedokładności występują też przy produkcji samych płyt. Najpierw mogą powstać odchylenia jeszcze na etapie naciania płyty. Następnie występują odchylenia geometrii na etapie tłoczenia płyt. Sfałdowanie i grubość płyt są zróżnicowane. Odchylenia rzędu milimetra są powszechnie spotkane, a często zdarzają się większe. Zmiana kąta VTA w trakcie każdego obrotu płyty jest zjawiskiem powszechnym. Z tego względu nie brakuje publikacji, według których precyzyja ustawienia wysokości ramienia (VTA) nie ma większego znaczenia. Dodatkowo krytycy ramion z regulacją wysokości zwracają uwagę, że rozwiązanie to podnosi koszty i utrudnia zachowania stabilności mechanicznej struktury.