Kolumna głośnikowa

1. W najbardziej rozpowszechnionym znaczeniu kolumna głośnikowa to dowolne, osobne urządzenie głośnikowe przeznaczone do samodzielnego odtwarzania pełnopasmowego sygnału akustycznego. W tym ujęciu znaczenie jest powiązane ze spełnianą funkcją.

Mianem kolumn głośnikowych określa się zarówno urządzenia pasywne (z pasywną zwrotnicą, bez wbudowanych wzmacniaczy - kolumny pasywne), jak i aktywne (z wbudowanymi wzmacniaczami i aktywną zwrotnicą - kolumny aktywne). Słowo kolumna jest stosowane niezależnie od ilości głośników zastosowanych w danym urządzeniu oraz struktury filtrów współpracujących z głośnikami. Nawet urządzenia oparte na pojedynczym głośniku dynamicznym czy też pojedynczym głośniku elektrostatycznym są potocznie określane mianem kolumn. Wbrew sugestii wynikającej z nazwy, kolumny głośnikowe mogą mieć bardzo zróżnicowane kształty geometryczne i wcale nie muszą mieć formy rozciągniętej w pionie. Słowo kolumna jest stosowane także w odniesieniu do zestawów głośnikowych o konstrukcji modułowej, gdzie głośniki montowane są w różnych obudowach, ale tworzą współpracującą całość (na przykład moduł basowy z nadstawką średnio-wysoko-tonową).

Kolumna głośnikowa składa się z głośników (lub głośnika), obudowy, niezbędnych elementów połączeniowych. Niemal zawsze częścią składową kolumny jest też zwrotnica. W kolumnach aktywnych elementami składowymi urządzenia są także wbudowane wzmacniacze.

W zdecydowanej większości przypadków kolumna głośnikowa oraz zestaw głośnikowy oznaczają dokładnie to samo. Czasami w języku potocznym wymiennie używa się też słów kolumna i głośnik.

Terminu kolumna nie stosuje się w odniesieniu do urządzeń przeznaczonych z zasady do odtwarzania fragmentów pasma. Przykładowo dla urządzeń do odtwarzania niskich tonów stosuje się termin subwoofer.

W niektórych przypadkach zamiast słowa kolumna częściej używa się słowa głośnik. Zwykle jest to związane ze spełnianą przez dane urządzenie funkcją. Na przykład w wielokanałowych systemach kina domowego popularne jest określenie głośnik centralny, a zwroty kolumna centralna czy zestaw centralny są rzadziej stosowane.

2. Według formalnej terminologii stosowanej w elektroakustyce, zwłaszcza w profesjonalnym audio, zwrot kolumna głośnikowa ma węższe i dokładniej sprecyzowane znaczenie, ściśle związane z konstrukcją urządzenia. Mianem kolumny głośnikowej (ang. sound column, column loudspeaker) określa się zestaw rozmieszczonych liniowo, jednakowych i pracujących razem głośników. Kolumny głośnikowe (w rozumieniu liniowego zespołu) najczęściej ustawiane są pionowo, co zapewnia szeroką charakterystkę kierunkową w poziomie i zawężoną charakterystykę promieniowania w pionie. Tego typu zestawy stosowane są głównie do nagłaśniania przestrzeni do użytku publicznego. W domowym sprzęcie audio taka konstrukcja jest spotykana sporadycznie.

Kolumny głośnikowe były pierwotnie stosowane głównie do nagłaśniania pasma głosu ludzkiego. W Latach 1990-tych ta koncepcja konstrukcyjna została rozwinięta i rozpowszchniła się też w wielodrożnych zestawach do nagłośnień koncertowych (ang. line-array).

* * * * *

Termin kolumna głośnikowa budzi nieraz kontrowersje. Osoby dbające o ścisłość terminologii fachowej traktują podane w punkcie pierwszym znaczenie jako błędne, a znaczenie podane w punkcie drugim jako jedyne prawidłowe. Biorąc pod uwagę realia trzeba jednak uznać, że pierwsze znaczenie przyjęło się w języku polskim jako podstawowe.