Sztuczna głowa

System sztucznej głowy (ang. binaural) jest jednym z klasycznych, lecz mało popularnych sposobów rejestracji nagarań stereofonicznych. Opiera się on na zastosowaniu dwóch dookólnych mikrofonów umieszczonych w modelu ludzkiej głowy. Nagrania rejestrowane w tym systemie są przeznaczone w pierwszej kolejności do odtwarzania na słuchawkach, w przeciwieństwie do innych technik, gdzie rejestruje się nagrania z myślą o odtwarzaniu przy pomocy zestawów głośnikowych.

Idea sztucznej głowy jest stara i eksperymentowano z nią we wczesnym okresie rozwoju elektroakustyki. Pierwszy eksperyment powszchnie cytowany przez literaturę dotyczy dokonanej w 1881 roku transmisji z Opery Paryskiej. Rozpowszechnienie tej techniki było jednak zawsze ograniczone.

Celem wykorzystania sztucznej głowy jest uzyskanie sygnału akustycznego zbliżonego do tego, który pobudzałby w danych warunkach błonę bębenkową ucha ludzkiego. Dzięki temu można uzyskać efekt zbliżony do naturalnego. Dźwięk zarejestrowany metodą sztucznej głowy odtwarzany przez słuchawki jest w pełni dookólny, tak jak w naturze, a nie rozpostarty tylko w obszarze przed słuchaczem jak to się dzieje przy klasycznym odsłuchu przez dwie kolumny głośnikowe. Powszechnie uważa się, że realizm możliwy do uzyskania tą metodą zdecydowanie przewyższa możliwości systemów opartych na kolumnach, choć nie wszyscy słuchacze tak samo odbierają te same nagrania zrealizowane metodą sztucznej głowy.

Jako wadę nagrań wykonanych techniką sztucznej głowy tradycyjnie podawano słabą kompatybilność z odtwarzaniem przez kolumny. Oczywiście odtwarzanie takie jest możliwe, ale z pogorszenim jakości. Zdaniem producentów sprzętu do nagrań i zwolenników tej metody probelmy ze słabą kompatybilnością zostały jednak przezwyciężone.

Najbardziej znane, profesjonalne systemy sztucznej głowy (ang. dummy head, artificial head) produkują firmy Neumann oraz Head Acoustics (stan z roku 2008). Są to produkty kosztowne, adresowane na rynek profesjonalny. Zawierają one dodatkowe układy korekcyjne dla uzyskania kompatybilności z odtwarzaniem przez kolumny.

Rejestracje metodą sztucznej głowy mogą różnić się licznymi szczegółami. Chodzi tu o kwestie sposobu odwzorowania głowy (własności akustyczne modelu), sposób umieszczenia kapsułek mikrofonów w kanałach usznych sztucznej głowy, zastosowanie dodatkowych korekcji.